Senti sismik Latè (seismos grèk - tranbleman tè) se zòn limit yo ant plak litosferik yo, ki karakterize pa mobilite wo ak tranblemanntè souvan, e se tou zòn konsantrasyon nan volkan pi aktif. Longè a nan rejyon sismik se dè milye de kilomèt. Zòn sa yo koresponn ak defo gwo twou san fon sou tè a, ak nan lanmè a nan mitan-oseyan fèt ak tranch gwo twou san fon. Kounye a, de zòn gwo yo distenge: latitid Mediterane-Trans-Azyatik la ak Pasifik la meridional. Senti aktivite sismik koresponn ak zòn nan fòmasyon mòn aktif ak vòlkanism .. Mediterane a ak senti a Trans-Azyatik gen ladan Mediterane a ak mòn yo ki antoure nan sid Ewòp, Azi Minè, Afrik Dinò, osi byen ke pi fò nan Azi Santral, Kokas, Kun-Lun, ak Himalayas yo. Senti sa a konte pou apeprè 15% nan tout tranblemanntè nan mond lan, pwofondè nan fokal nan ki se entèmedyè, men ka gen trè destriktif dezas 80% nan tranblemanntè rive nan senti a sizyèm pasifik, ki kouvri zile ak basen gwo twou san fon nan Oseyan Pasifik la. Zil sismikman aktif nan Zile Aleutian, Alaska, Zile Kuril, Kamchatka, Zile Filipin yo, Japon, New Zeland, Zile Awayi yo, ak Nò ak Amerik di Sid yo sitiye nan sa a senti sou periferik nan oseyan an. Isit la tranblemanntè rive souvan ak subcrustal pwen fokal nan enpak yo, ki gen konsekans katastwofik, an patikilye, tsunamis provok .. Branch lès nan senti Pasifik la kòmanse soti nan kòt lès nan Kamchatka, englobe Islands yo Aleutian, kouri sou kòt lwès la nan Nò ak Amerik di Sid epi li fini ak bouk la Zantiy Sid. Se sismikite ki pi wo a obsève nan pati nò branch Pasifik la ak nan rejyon an Kalifòni nan peyi Etazini. Seismicity se mwens pwononse nan Santral ak Amerik di Sid, men tranblemanntè vyolan ka okazyonèlman rive nan zòn sa yo. Branch lwès la nan senti a pasifik sismik detire soti nan Filipin yo nan Moluccas yo, pase nan lanmè a Banda, Nicobar ak Zile Sunda nan achipèl la Andraman. Dapre syantis yo, se branch nan lwès nan Burma ki konekte ak senti Trans-Azyatik la. Yon gwo kantite tranblemann subcrustal obsève nan rejyon rejyon lwès la nan senti sismik Pasifik la. Fokal gwo twou san fon yo sitiye anba lanmè a nan Okshotsk ansanm Japonè yo ak Zile Kuril, Lè sa a, yon teren nan fwaye gwo twou san fon etann nan sidès la, travèse lanmè a nan Japon nan zile Mariana yo. Zòn sismikite Segondè yo fè distenksyon ant zòn sismikite segondè: Oseyan Atlantik la, lwès Oseyan Endyen an, ak Arctic la. Apeprè 5% nan tout tranblemanntè rive nan zòn sa yo. Rejyon sismik nan Oseyan Atlantik la provenant nan Greenland, pase sid sou Mid-Atlantik ridge anba dlo a epi li fini nan zile yo nan Tristan da Cugna. Kou fò yo pa obsève isit la. Gwoup la nan zòn nan sismik nan lwès Oseyan Endyen an pase nan penensil la Arabi nan sid la, Lè sa a, nan sidwès la sou elevasyon an anba dlo nan Antatik. Isit la, tankou nan zòn nan Aktik, tranblemanntè minè ak fok fon rive. Senti sismik Latè yo sitiye konsa yo sanble yo gen entoure ak blòk gwo ki estab nan kwout sou latè a - tribin ki te fòme nan tan lontan. Pafwa yo ka antre nan teritwa yo. Kòm li te pwouve, se prezans nan senti sismik pre relasyon ak fot yo nan kwout tè a, tou de ansyen ak plis modèn.
Nan atik sa a nou pral di ou sou senti a sismik Alpine-Himalayan, paske se tout istwa a nan fòmasyon nan jaden flè Latè a konekte ak teyori a ak mouvman yo ki akonpaye sa a manifestasyon sismik ak vòlkanik, akòz ki soulajman a prezan nan kwout tè a te fòme ... mouvman yo sekou-fòme nan plak tektonik yo akonpaye pa latwoublay nan jaden an kontinyèl Latè kwout, ki mennen nan fòmasyon an nan defo tektonik ak chenn mòn vètikal nan li. Pwosesis sa yo ki te fèt nan kwout sou latè a yo rele defo ak kou, respektivman ki mennen ale nan fòmasyon nan kavalye ak grabens. Mouvman plak tektonik finalman mennen nan gwo manifestasyon sismik ak eripsyon vòlkanik. Gen twa kalite mouvman plak:
1. Plak rèkte tektonik mobil yo pouse kont lòt, fòme chenn montay yo, tou de nan oseyan yo ak sou tè.
2. Kontakte plak tektonik tonbe nan manto a, ki fòme depresyon tektonik nan kwout sou latè.
3. K ap deplase plak tektonik glise nan mitan tèt yo, konsa fòm defo transfòme.
Senti aktivite maksimòm sismik planèt la apeprè kowenside ak liy kontak pou deplase plak tektonik yo. Gen de zòn prensipal sa yo:
1. Alpine - Himalayan senti sismik
2. pasifik senti sismik.
Anba a nou rete sou senti a sismik Alpine-Himalayan, ki fin soti nan estrikti yo mòn nan Espay Pamirs yo, ki gen ladan mòn yo nan Lafrans, estrikti yo mòn nan sant la ak nan sid Ewòp, sidès li yo ak plis - karpato yo, mòn yo nan Kokas ak Pamirs yo, menm jan tou manifestasyon sou mòn yo. Iran, nò peyi Zend, Latiki ak Burma. Nan zòn sa a nan manifestasyon aktif nan pwosesis tektonik, tranblemanntè ki pi katastwofik rive, pote dezas inonbrabl nan peyi yo tonbe nan zòn nan nan Alpine - senti sismik Himalayan. Destriksyon sa a katastwofik nan koloni yo, aksidan anpil, vyolasyon enfrastrikti transpò ak sou sa ... Se konsa, nan peyi Lachin, nan 1566 te gen yon tranbleman tè pwisan nan pwovens yo nan Gansu ak Shaanxi. Pandan tranbleman tè a, plis pase 800 mil moun te mouri, ak anpil vil yo te siye sou figi a sou latè a. Calcutta nan peyi Zend, 1737 - anviwon 400 mil moun te mouri. 1948 - Ashgabat (Tirkmenistan, Sovyetik). Viktim yo - plis pase 100 mil. 1988, Ameni (Sovyetik), vil Spitak ak Leninakan te detwi nèt. Touye 25 mil moun. Ou ka lis lòt tranblemanntè san patipri nan Latiki, Iran, Woumani, akonpaye pa destriksyon gwo ak aksidan. Prèske chak jou, sèvis siveyans sismik dosye dosye tranblemanntè pi fèb nan tout senti a sismik Alpine-Himalayan. Yo endike ke pwosesis tektonik nan zòn sa yo pa sispann menm pou yon minit, mouvman an nan plak tektonik tou pa sispann, epi apre yon lòt tranbleman tè pwisan ak ankò yon lòt soulajman estrès nan kwout tè a, li ankò ap grandi nan yon pwen kritik, nan ki, pi bonè oswa pita ... inevitableman, yon lòt egzeyat nan kwout tè a tansyon ap fèt, sa ki lakòz yon tranbleman tè.
Malerezman, syans modèn pa ka detèmine avèk presizyon plas ak lè pwochen tranbleman tè a. Nan zòn sismik aktif sou kwout tè a, yo inevitab, paske pwosesis mouvman plak tektonik yo kontinyèl, kidonk yon ogmantasyon kontinyèl nan tansyon nan zòn kontak pou platfòm k ap deplase yo. Avèk devlopman nan teknoloji dijital, ak avènement de sistèm òdinatè super pwisan ak ultra-rapid, sismoloji modèn ap vini pi pre lefèt ke li yo pral kapab fè modèl matematik nan pwosesis tektonik nan, ki pral fè li posib trè byen ak fiable detèmine pwen yo nan tranbleman tè a pwochen. Sa a, nan vire, pral bay yon opòtinite pou limanite pou prepare pou dezas sa yo epi ede evite anpil aksidan, ak teknoloji modèn ak pwomèt konstriksyon ap minimize konsekans yo destriktif nan tranblemanntè pwisan. Li ta dwe te note ke lòt senti aktif sismik sou planèt la byen kowenside ak senti nan aktivite vòlkanik. Syans te pwouve ke nan pifò ka yo aktivite vòlkanik ki gen rapò dirèk ak aktivite sismik. Tankou tranblemanntè, aktivite vòlkan an ogmante reprezante yon menas dirèk pou lavi moun. Anpil volkan yo sitiye nan zòn peple anpil, ak endistri devlope. Nenpòt ki eripsyon toudenkou nan volkan pote yon danje a moun k ap viv nan zòn nan nan volkan. Anplis de sa nan pi wo a, tranblemanntè nan oseyan yo ak lanmè mennen nan tsoumani, ki pa mwens destriktif pou zòn bò lanmè pase tranblemanntè yo tèt yo. Li se pou rezon sa a ki travay la pou amelyore metòd yo nan siveyans sismik nan senti aktif sismik toujou rete enpòtan.
Tranblemanntè nan bèso mòn yo
Menm moun konplètman san eksperyans nan pwoblèm sa a konnen ke gen zòn sou planèt nou an ki toujou gen tandans tranblemanntè. Se pou nou pran yon gade nan Rapò sismolojik Entènasyonal pibliye chak ane, ki bay lis tout latwoublay sismik pou ane a epi li bay karakteristik yo. Nou pral imedyatman dwe konvenki ke nan pifò ka yo tranbleman tranbleman yo obsève nan peyi yo nan kòt Pasifik la, sitou nan Japon ak Chili. Men lis sa a pa bay yon foto konplè sou grandè a nan latwoublay sismik, depi li pa endike mayitid ak tout tranblemanntè, gwo ak ti, parèt sou yon égalité egal. Li se byen evidan ke nan rezime sa a seismicity a nan peyi ekonomikman devlope siyifikativman ekzajere, depi gen pi plis seismographs ki pran fluctuations yo tè mwendr.
Men, li pa ka diskite ke temwayaj la sou rapò sou tranblemanntè pi souvan nan Emisfè Nò a konpare ak Emisfè Sid la se pa vre. Anplis, li se emisfè nou an ki reprezante tèren an nan gwo evènman jeyolojik: 90 pousan nan katastwòf sismik rive nan nò 30 degre latitid sid.
Isit la nou gen planisfè a, sou ki epicenters yo nan tout tranblemanntè ki enkli nan Rapò a Sismolojik Entènasyonal pou 22 ane yo trase. Sipozisyon nou yo konfime: tranblemanntè yo vrèman konsantre nan sèten zòn ki klèman lokalize epi yo pa afekte pi fò nan sifas tè a.
Egzamen zòn sa yo nan konsantrasyon tranbleman tè, nou premye avi dezabiye a (sou bò dwat kat jeyografik la), ki kòmanse nan Kamchatka, kouri ansanm zile yo Japonè ak desann sou bò solèy leve a, Lè sa a, riban nan fontyè kòt Nò ak Amerik di Sid atrap je ou (sou kat la). De Gwoup Mizik, yon sèl Azyatik, lòt Ameriken an, k ap apwoche nan nò a, prèske konplètman antoure Oseyan Pasifik la. Sa a se senti sismik Pasifik la. Tout evènman gwo twou san fon ki konsantre rive isit la, a vas majorite de fon-konsantre ak anpil entèmedyè latwoublay sismik.
Fig. 20. Distribisyon epicenters de tranbleman sismik nan 1913-1935 (dapre Colon).
Yon lòt zòn nan aktivite sismik se yon teren kòmanse sou zile a nan Sulawesi. Li leve ansanm Artchipèl la Endonezyen, detire soti nan solèy leve nan lwès, ki afekte Himalayas yo, Lè sa a, kontinye nan lanmè Mediterane a, Itali, Gibraltar ak plis ankò nan Azores yo. Sa a senti yo rele Eurasian, oswa Alpine, paske li se nan prizon nan yon pliye gwo pliyez, youn nan lyen ki nan ki fòme alp la. Tout tranblemanntè pi gwo rive swa ozalantou Oseyan Pasifik la, oswa sou senti a Eurasian.
Anplis de sa yo prensipal yo, zòn sismik minè yo konnen kote se sèlman tranblemanntè ak fok fon rive. Youn nan zòn sa yo koupe nan mitan Oseyan Atlantik la epi rive nan Aktik la, lòt la fin soti nan nò ale nan sid nan Oseyan Endyen an.
Sa a aranjman kirye nan seismicity natirèlman ogmante kesyon an: "Poukisa?"
Premye repons yon pati nan te bay pa yon sèl obsèvasyon pa Montessu de Ballore: zòn nan aktivite sismik yo prèske toujou fèmen swa nan mòn ki wo oswa nan basen lanmè. Se prèv konvenk nan sa a bay nan seismicity a nan tou de zòn nan Oseyan Pasifik la, ansanm ki basen gwo twou san fon pwolonje, seismicity a nan Tibet nan Himalayas yo oswa Itali ak Lagrès, tou pre ki twou yo nan lanmè Mediterane a pase.
Èske w gen vin konnen sa yo fè sa, kite nou medite sou reyalite ki pi wo mòn yo nan glòb la se nan mitan pi piti a. Poukisa? Wi, paske dezagregasyon pa gen ankò jere yo detwi yo. Vreman vre, Himalayas yo, alp yo, andin yo, Rockies yo - yo tout parèt nan Tètyè a, se sa ki, dapre balans jewolojik, gen rapò ak yè. Men, di ke sa yo mòn yo jenn, nou kidonk rekonèt ke yo toujou nan pwosesis la nan kwasans. E sa vle di ke yo pa diferan nan fòm konplete ak deja Delambre, tankou Vosges yo oswa masif Santral la, epi yo toujou ap bati. Li ka pran plizyè milyon ane anvan konstriksyon yo fini, men sa pa gen pwoblèm. Bagay pwensipal lan se ke tout estrikti alpine - alp yo, Himalaya yo, andin yo ak Rockies yo - toujou kontinye fòme. Nan ansyen geosynclines yo, kote bilding alpine sou mòn yo soti, pant yo kontinye konvèje, ak kouch yo fonn nan pli.
Se konsa, pa gen anyen ki etone nan lefèt ke pandan pwosesis kontinyèl sa a kriz yo obsève de tan zan tan, kouch nan wòch, ki gen twòp tansyon, pete, ak yon tranbleman tè rive. Se poutèt sa zòn sa yo kote pwosesis la plisman ap kontinye, sa vle di, sa yo ki kote mòn jèn oswa anbriyon yo leve, te vin tounen yon tèren pi renmen nan tranblemanntè.
Sa eksplike aktivite sismik la pa sèlman sou chenn mòn yo wo, men tou depresyon yo oseyan pwofon. Sonje byen ke depresyon sa yo anba dlo yo pa gen anyen men geosynclines, fose kote sedimantasyon rive. Geosynclines kontinyèlman pliye, ak sediman yo ki akimile nan yo kouch pa kouch, akòz mank de espas, yo Compact ak frwase nan ranpa, fòme "rasin yo" nan mòn nan lavni. Sa yo akimile ak kraze nan ranpa nan wòch sedimantè se pa san yo pa ensiste ak repo, ki lakòz yon tranbleman tè.
Senti sismik pasifik
Senti sismik Pasifik la bay egzanp ki pi divès ak anpil nan aktivite sa a anba tè, nan prizon nan mòn ki wo oswa gwo depresyon anba dlo. Èske koneksyon nan zòn sa a ak defo, fant ak tout kalite fenomèn tektonik pa pwouve pa lefèt ke li konyenside avèk bag la nan Pasifik la? Rapèl chèn nan volkan aktif sou kòt Pasifik la. Nan fig frans lan. Figi 21 montre senti sismik Pasifik la kòm yon antye, epi nou pral eseye yon ti tan dekri li, kòmanse nan sid la, goch.
Èske senti sa a chire sou Pòl Sid la jan yo montre sou kat la? Okenn moun pa konnen sa ankò, byenke li se posib ke zòn nan aktivite sismik kouri ansanm Antatik, ak Lè sa a, rive nan Macquarie Island ak New Zeland, kote dènye tranblemanntè fò yo te repete te rive. Nan 1855, nan New Zeland, tranbleman tè a te fini ak yon fay nan 140 kilomèt nan longè ak yon 3 mèt voye jete moute. Tranblemann tè ki fò nan 1929 ak 1931 apwofondi fòt sa a ak koze gwo domaj.
Fig. 21. Oseyan Pasifik la li menm ki dwe nan rejyon tranblemanntè ki reziste, men li se antoure pa yon senti sismik tèribl (dapre Gutenberg ak Richter).
1 - rejyon kontinantal ki estab (tranblemanntè), 2 - fok fon, 3 - fwaye entèmedyè, 4 - fwaye gwo twou san fon.
Soti nan New Zeland, senti a leve nan zile yo nan Tonga, Lè sa a, desann nan wès nan New Guinea. Isit la, jis sou zile a nan Sulawesi, li bifurcates, k ap monte nan nò a. Yon branch ale nan zile Caroline, Mariana ak Bonin, lòt la - Zile Filipin yo ak Taiwan. Lèt sa a make pa depresyon oseyanik gwo twou san fon, ansanm ki tranblemann tè ki pi pwisan raj. Yon lòt branch ki fòme pa anba dlo, tèt yo nan yo ki soti anwo sifas la nan fòm lan nan zile yo Caroline, Marian ak Bonin. Ant de branch sa yo, Oseyan Pasifik la tankou yon lanmè andedan ak yon fon fiks, pasivite sismik ki diferansye sevè avèk aktivite frenetik teren anviwònman an. Li se ase yo sonje katastwòf la sismik ki devaste Taiwan sou Mas 17, 1906, touye 1,300 lavi imen ak detwi 7,000 bilding, oswa tranbleman tè a nan Filipin yo an 1955, lè tout ti bouk la disparèt anba lak la.
Tou de branch melanje nan nò a tou pre achipèl Japonè a ak pwolonje ansanm Shores lès li yo. Depresyon gwo twou san fon yo te tou yo te jwenn la, e nou pa ta dwe menm sonje twòp aktivite sismik nan rejyon sa a. Nou pral sèlman di ke soti nan 1918 ak 1954 Gutenberg konte 122 tranblemanntè nan mayitid 7 oswa pi wo nan zòn sa a (ki gen ladan Nòdès Lachin, Taiwan ak sid la nan Zile yo Kuril), 85 nan yo te fon-konsantre epi 17 yo te avèk yon konsantre gwo twou san fon.
Atravè Zile Kuril yo, senti sismik Pasifik la pase plis nan nò. Li fèmen lanmè a, pase sou kòt lès Kamchatka ak zile yo Aleutian. Yon Garland nan zile bordur depresyon pwofon yo kote tranblemanntè ak tsoumani yo se rampant. Recent tranblemanntè (1957) fèt nan yon seri de chòk ak mayitid 8. Sa yo chòk pa t 'sispann pou sis mwa. Chèn nan Zile Aleutian konekte yon zòn trè aktif sismik nan pwovens Lazi ki pa gen okenn pati mwens aktif nan Amerik nan sans sa a. Ann kòmanse ak Alaska. Yon tranbleman tè te obsève la nan Yakutat Bay nan 1899, ki pa te lakòz anpil domaj, men li te bay yon egzanp frape nan transfòmasyon nan sekou a. Yon nouvo ridge (maksimòm wotè 14 mèt) leve nan zòn sa a ak plenn lan bese. Yon twoub sismik ak yon mayitid nan 8.5 te anrejistre pa sismograf nan tout estasyon sou glòb la.
Soti nan Alaska nan Meksik, senti a kouri sou zòn nan bò lanmè, men devye yon ti jan nan direksyon pou lanmè a, se konsa tranbleman tè isit la, byenke yo souvan rive, yo gen mwens destriktif pase espere. Nou pa pral rete sou sismikite a nan zòn sa yo, espesyalman California, sou ki anpil te deja te di, men kite a wè sa k ap pase nan Meksik. Tranblemanntè nan Meksik lakòz mwens sans, byenke yo pa mwens mòtèl la. Tranblemann fò yo te fèt nan Meksik nan 1887 ak nan 1912. Nan nò peyi a (eta a nan Sonora) apre tranblemanntè yo, yon seri antye nan fot ak deplasman parèt, ak plizyè ti bouk yo te detwi.
Pi gwo senti sismik nan planèt la
Moun sa yo ki kote nan planèt la kote plak litosferik vin an kontak youn ak lòt yo rele senti sismik.
Figi 1. Pi gwo zòn yo sismik nan planèt la. Author24 - sou entènèt echanj travay elèv yo
Karakteristik prensipal nan zòn sa yo se mobilite ogmante, sa ki lakòz tranbleman souvan ak eripsyon vòlkanik.
Zòn sa yo gen yon longè gwo, epi, tankou yon règ, detire pou dè dizèn de milye kilomèt.
De pi gwo senti sismik yo distenge - yon sèl detire nan latitid, lòt la - ansanm Meridian nan, sa vle di. pèpandikilè ak premye a.
Se senti a sismik latitid rele Mediterane a-Trans-Azyatik ak provenant nan Gòlf Pèsik la, rive pwen ekstrèm li yo nan mitan an nan Oseyan Atlantik la.
Rejyon sismik la detire ansanm Lanmè Mediterane a ak chenn montay adjasan yo nan Sid Ewòp, pase nan Afrik Dinò ak Azi Minè. Pli lwen, senti a ale nan Kokas ak Iran ak nan Azi Santral ale nan Himalayas yo.
Fini travay sou yon sijè menm jan an
Sismikman aktif nan zòn sa a se karpato yo Romanian, Iran, Balochistan.
Se aktivite anba dlo sismik ki sitiye nan oseyan Endyen yo ak Atlantik, ak pasyèlman antre nan Oseyan Aktik.
Nan Oseyan Atlantik la, zòn nan sismik pase nan Espay ak lanmè a Greenland, ak nan Oseyan Endyen an li ale nan peyi Arabi nan sid la ak sidès Antatik.
Dezyèm senti sismik la se Pasifik la, ki se pi aktif nan sismik e ki konte pou 80% nan tout tranblemanntè ak eripsyon vòlkanik.
Pati prensipal la nan senti sa a se anba dlo, men gen tou zòn tè, pou egzanp, Zile Awayi, kote tranblemanntè yo pèmanan kòm yon konsekans fann nan kwout tè a.
Senti sismik Pasifik la gen ladan senti sismik ki pi piti nan planèt la - Kamchatka, Zile Aleutyen yo.
Senti a kouri sou kòt lwès la nan Amerik epi li fini sou bouk la Zantiy South ak tout zòn ki sitiye sou liy eksperyans sa a latranblad byen fò.
Nan zòn sa a enstab, Ameriken Los Angeles sitiye.
Zòn sismikite segondè yo lokalize byen peple sou planèt la, epi nan kèk zòn yo pa ka tande. Men, nan lòt kote eko yo ka rive jwenn maksimòm yo, men sa a se tipik pou moun ki kote ki anba dlo.
Zòn sismikite segondè yo lokalize nan oseyan Atlantik ak Pasifik, yo nan Aktik ak nan kèk pati nan Oseyan Endyen an.
Chòk pi fò rive nan pati lès nan tout dlo.
Entwodiksyon
Senti sismik sou latè yo rele kote kote plak yo litosferik nan planèt la an kontak youn ak lòt. Nan zòn sa yo, kote senti sismik sou latè a fòme, gen yon mobilite ogmante nan kwout latè a, aktivite vòlkanik akòz pwosesis la nan bilding mòn, ki dire pou milenèr.
Longè a nan senti sa yo se ekstrèmman gwo - senti yo detire pou dè milye de kilomèt.
Sismik Belt karakterizasyon
Senti sismik yo te fòme nan junction plak litosferik.
Meridian Ridge Pasifik la se youn nan pi gwo a, ansanm longè a tout antye ki gen yon nimewo gwo anpil nan elevasyon mòn.
Sant la nan enpak isit la se subcrustal, Se poutèt sa li pwopaje sou distans ki long. Sa a ridge Meridian gen yon branch plis aktif sismik nan pati nò a.
Kou yo ke yo obsève isit la rive nan kòt la nan California. San Francisco ak Los Angeles, ki sitiye nan zòn sa a, gen yon kalite yon sèl istwa nan devlopman, ak bilding ki wo yo sitiye sèlman nan pati santral la nan lavil yo.
Nan direksyon sid, sismikite branch lan vin pi ba epi sou kòt Lwès Amerik di Sid la soufle vin fèb. Men, kanmenm, subcortical fwaye yo toujou konsève isit la.
Youn nan branch yo nan Ridge Pasifik la se East, kòmanse nan kòt la nan Kamchatka. Pli lwen, li pase ansanm Zile Aleutian, ale nan Amerik ak fini sou Falklands yo.
Tranbleman yo ki te pwodwi nan zòn sa a piti anpil. Se poutèt sa, zòn lan pa katastwofik.
Peyi yo zile ak Karayib la yo deja nan zòn nan nan Zantiy bouk sismik, kote tranblemanntè anpil yo te obsève.
Nan tan nou an, planèt la kalme yon ti jan ak latranblad endividyèl, klè sonore, pa poze yon danje ankò nan lavi.
Lè senti sismik sa yo depase sou yon kat jeyografik, yon moun ka remake yon paradoks jeyografik, ki konsiste nan sa ki annapre yo - branch lès Pasifik Ridge kouri sou kòt lwès nò ak Amerik di Sid, ak branch lwès li yo kòmanse nan zile yo Kuril, pase nan Japon e divize an de lòt branch. .
Paradoks la se ke non yo nan zòn sismik sa yo yo chwazi egzakteman opoze an.
Branch ki soti nan Japon yo te rele tou "Western" ak "lès", men, nan ka sa a, afilyasyon géographique yo koresponn ak règleman jeneralman aksepte.
Branch lès, jan yo espere a, ale bò solèy leve - nan New Guinea nan New Zeland, kouvri Shores yo nan zile yo Filipin, Burma, zile nan sid Thailand ak konekte ak Mediterane a-Trans-Azyatik senti.
Se rejyon sa a karakterize pa latranblad fò, souvan nan yon nati destriktif.
Se konsa, non yo nan zòn yo sismik nan planèt la ki gen rapò ak kote géographique yo.
Mediterane-Trans-Azyatik Belt sismik
Senti a kouri ansanm Lanmè Mediterane a ak adjasan zòn sid mòn Ewopeyen yo, osi byen ke mòn yo nan Afrik Dinò ak Azi Minè. Pli lwen, li detire sou fèt yo nan Kokas ak Iran, nan Azi Santral, Hindu Kush la nan Kuen-Lun ak Himalayas yo.
Zòn ki pi aktif nan zòn Mediterane-Trans-Azyatik la se zòn nan nan karpato yo Romanian, Iran ak Balochistan. Soti nan Balochistan, zòn nan aktivite sismik tan nan Burma. Byen fò kou yo souvan nan Hindu Kush la.
Zòn yo nan aktivite anba dlo nan senti a yo sitiye nan Atlantik la ak Oseyan Endyen, menm jan tou ki pasyèlman nan Arctic la. Zòn sismik Atlantik la pase nan lanmè Greenland ak Espay nan tout Mid-Atlantic Range. Zòn nan aktivite nan Oseyan Endyen an nan penensil la Arabi kouri ansanm anba a nan sid ak nan sidwès Antatik.
Vag sismik
Kouran enèji diverges de episant la nan tranbleman tè a nan tout direksyon - sa yo, se onn sismik, nati a nan pwopagasyon nan ki depann sou dansite a ak Elastisite nan wòch yo.
Premye a tout, Longitudinal vag Transverse parèt sou sismogram yo, sepandan, vag Longitudinal yo anrejistre pi bonè.
Onn Longitudinal pase nan tout sibstans ki sou yo - solid, likid ak gaz epi reprezante altènans nan konpresyon ak ekstansyon zòn nan wòch.
Lè kite zantray yo sou tè a, se yon pati nan enèji a nan sa yo vag transfere nan atmosfè a ak moun ki wè yo tankou son nan yon frekans ki gen plis pase 15 Hz. Nan vag yo nan kò yo, yo se pi rapid la.
Vag Transverse nan yon medyòm likid pa pwopaje, paske modil Chea nan likid la se zewo.
Pandan mouvman yo, yo chanje patikil yo nan matyè nan ang dwat nan direksyon chemen yo. Nan konparezon ak vag Longitudinal, vitès a nan vag Chea se pi ba ak pandan mouvman yo wòch sifas tè a ak deplase li tou de vètikal ak orizontal.
Dezyèm kalite vag sismik se onn sifas yo. Mouvman vag sifas yo sou sifas la, menm jan ak vag sou dlo. Pami vag yo sifas ki distenge:
Mouvman vag lanmou yo sanble ak pèrfid, yo pouse wòch la sou kote ki nan plan orizontal la epi yo konsidere kòm destriktif ki pi.
Nan koòdone ki genyen ant de medya yo, vag Rayleigh rive. Yo aji sou patikil yo nan mwayen an epi fè yo deplase tou de vètikal ak orizontal nan yon plan vètikal.
Konpare ak lanm lanmè, vag Rayleigh gen yon vitès pi ba, ak moun ki gen pwofondè ak distans soti nan episant la byen vit pouri.
Pase nan wòch ak pwopriyete diferan, vag sismik yo reflete nan men yo tankou yon reyon limyè.
Espesyalis etidye estrikti a byen fon nan Latè a, eksplore pwopagasyon nan vag sismik. Konplo a isit la se byen senp ak konsiste nan lefèt ke nan yon sèten kote se yon chaj mete nan tè a ak se yon eksplozyon anba tè te pote soti.
Soti nan plas eksplozyon an, yon onn sismik pwopaje nan tout direksyon epi rive nan divès kouch andedan planèt la.
Nan fwontyè a nan chak kouch rive jwenn, reflete vag leve ki retounen tounen nan sifas Latè a, epi yo anrejistre nan estasyon sismik.
Senti sismik pasifik
Plis pase 80% nan tout tranblemanntè sou Latè rive nan senti a Pasifik la. Li pase sou chenn montay yo ki antoure Oseyan Pasifik la, ansanm anba a nan oseyan an tèt li, menm jan tou sou zile yo nan pati lwès li yo ak Endonezi.
Pati lès senti a gwo epi detire soti nan Kamchatka nan Zile Aleutyen yo ak nan zòn lwès zòn kotyè Amerik yo rive nan bouk Zantiy Sid yo. Pati Nò a nan senti a gen aktivite ki pi wo sismik, ki se te santi nan lyen ki California, osi byen ke nan rejyon an nan Santral ak Amerik di Sid. Pati lwès la nan Kamchatka ak Zile Kuril detire nan Japon ak pi lwen.
Branch lès nan senti a se plen vire twisty ak byen file. Li kòmanse sou zile Guam, pase nan pati lwès New Guinea e sevè vire bò solèy leve nan achipèl yo Tonga, ki soti nan kote li pran yon vire byen file nan sid la. Ki sa ki sways zòn nan sid nan aktivite sismik nan senti a Pasifik la, Lè sa a, nan moman sa a kounye a li pa te etidye ase.
Pasifik senti
Zòn pasifik nan latitid senti Oseyan Pasifik la nan Endonezi. Plis pase 80% nan tout tranblemanntè planèt rive nan zòn li yo. Sa a senti pase nan Zile yo Aleutian, kouvri kòt lwès la nan Amerik, tou de Nò ak Sid, rive nan Zile Japonè yo ak New Guinea. Senti Pasifik la gen kat branch - lwès, nò, lès ak sid. Lèt la pa byen konprann. Se aktivite sismik te santi nan kote sa yo, ki imedyatman mennen nan dezas natirèl.
Mediterane-Trans-Azyatik Belt
Nan konmansman an nan senti sismik sa a nan Mediterane a. Li pase nan chenn mòn yo nan sid Ewòp, nan Afrik Dinò ak Azi Minè, rive nan mòn yo Himalayan. Nan zòn sa a, zòn ki pi aktif yo se jan sa a:
- Romanian karpato,
- Teritwa Iranyen
- Balochistan
- Hindu Kush.
Kòm pou aktivite anba dlo, li se anrejistre nan oseyan yo Ameriken ak Atlantik, rive nan sidwès la-nan Antatik.
Senti sismik minè
Zòn prensipal sismik yo se Pasifik la ak Mediterane-Trans-Azyatik la. Yo antoure yon zòn peyi enpòtan nan planèt nou an, gen yon detire long. Sepandan, youn pa ta dwe bliye sou tankou yon fenomèn kòm senti sismik segondè. Twa zòn sa yo ka distenge:
- Rejyon Aktik,
- nan Oseyan Atlantik la, / li>
- nan Oseyan Endyen an
Akòz mouvman plak litosferik nan zòn sa yo, fenomèn tankou tranblemanntè, tsunami ak inondasyon rive. Nan sans sa a, teritwa ki tou pre yo - kontinan ak zile yo gen tandans fè dezas natirèl.
Zòn sismik nan Oseyan Atlantik la
Zòn sismik nan Oseyan Atlantik te dekouvwi pa syantis nan 1950. Zòn sa a kòmanse soti nan Shores yo nan Greenland, kouri tou pre nan Mid-Atlantik anba dlo ridge, epi li fini nan Tristan da Cunha achipèl la. Se aktivite sismik isit la eksplike pa defo yo jenn nan Ridge nan mitan, depi mouvman plak litosferik yo toujou kontinye isit la.
Sismik aktivite nan Oseyan Endyen an
Teren sismik nan Oseyan Endyen an pwolonje soti nan penensil Arab la nan sid la, ak prèske rive nan Antatik. Zòn sismik la konekte ak Ridge Mwayen Endyen an. Tranblemanntè ti ak eripsyon vòlkanik anba dlo rive isit la, fwaye yo pa fon anpil. Sa a se akòz plizyè defèk tektonik.
Zòn sismik nan Aktik la
Se sismikite obsève nan zòn nan Aktik. Tranblemanntè, eripsyon nan volkan labou, osi byen ke divès kalite pwosesis destriksyon rive isit la. Espesyalis obsève sant prensipal yo nan tranblemanntè nan rejyon an. Gen kèk moun ki kwè ke gen yon aktivite sismik trè ba, men sa a se pa konsa pou sa. Lè w ap planifye nenpòt aktivite isit la, ou toujou bezwen rete vijilan epi prepare pou divès fenomèn sismik.
Senti Alpinis-Himalayan sismik
Alpine-Himalayan konplètman kwaze Lafrik ak tout Ewòp.Nan bor li yo, tranblemanntè ki pi danjere ak eripsyon vòlkanik rive.
Pou egzanp, nan peyi Lachin nan 1566, plis pase 800 mil moun te mouri akòz mouvman an nan plak, ak 400 mil moun te mouri nan peyi Zend nan 1737.
Senti Alpinis-Himalayan sismik kouvri zòn montay yo ki gen plis pase 30 peyi: Larisi, peyi Zend, Lachin, Lafrans, Latiki, Ameni, Woumani ak anpil lòt moun.
Modèl pwopagasyon vag sismik
Nati a nan pwopagasyon nan vag sismik prensipalman depann sou pwopriyete yo elastik ak dansite wòch nan plak litosferik.
Yo tout yo divize an twa kalite:
Longitudinalvag yo - parèt nan sibstans likid, solid ak gaz. Yo lakòz domaj ki pi piti nan lanati.
Vag Transverse - yo deja pi fò paske imansite yo. Ka lakòz tranblemanntè nan nivo 2 ak 3. Vag Transverse sèlman pase nan sibstans solid ak gaz.
Vag Sifas yo - ki pi sismik ki gen danje ladan. Rive sèlman nan sifas solid la sou latè.
Nan oseyan Atlantik la
Senti a sismik nan Oseyan Atlantik la fin soti nan Greenland, detire ansanm Atlantik la ak rive nan achipèl la Tristan da Cunha. Sa a se plas la sèlman kote mouvman an nan plak litosferik toujou ap pran plas, ki se poukisa gen yon anpil nan aktivite.
Non yo nan zòn yo sismik nan planèt la
Gen de gwo senti sismik sou planèt la: Mediterane-Trans-Azyatik la ak Pasifik la.
Fig. 1. Senti sismik sou latè.
Mediterane-Trans-Azyatik senti a soti nan kòt Gòlf Pèsik la epi li fini nan mitan Oseyan Atlantik la. Se senti sa a yo te rele tou latitid, depi li detire paralèl ak ekwatè a.
Pasifik senti - meridional, li detire pèpandikilè ak senti Mediterane-Trans-Azyatik la. Li se sou liy lan nan senti sa a ki se yon gwo kantite volkan aktif, pi fò nan ki eripsyon rive anba kolòn nan dlo nan Oseyan Pasifik la tèt li.
Si ou trase senti sismik Latè a sou yon kat jeyografik kontou, ou jwenn yon desen ki enteresan ak misterye. Senti, tankou si fontyè tribin yo ansyen sou Latè a, epi pafwa yo entegre nan yo. Yo asosye ak fay gwo konstriksyon nan kwout tè a, tou de ansyen ak pi piti.
Kisa nou aprann?
Se konsa, tranblemanntè pa rive nan kote o aza sou Latè. Aktivite sismik sou latè a kapab prevwa, paske anpil nan tranblemanntè yo fèt nan zòn espesyal yo rele senti sismik Latè. Gen sèlman de nan yo sou planèt nou an: Latitid Medikal-Trans-Azyatik senti sismik, ki detire paralèl ak Ekwatè a ak sideral Pasifik senti sismik, ki sitiye pèpandikilè ak yon latitid.
Yon diskisyon plis detay sou pwoblèm sa a
Apre konplete avèk siksè leson sa a, elèv yo pral kapab. Eksplike nati ak kòz tranblemanntè yo, idantifye zòn ki gen gwo risk sismik sou yon echèl mondyal, diskite sou sismikite Kanada ak Britanik Columbia, epi itilize paramèt pou mezire tranblemanntè, tankou grandè ak entansite tranbleman tè. Tranbleman tranbleman tè a se rezilta yon liberasyon toudenkou enèji. Yon tranbleman tè fèt lè estrès andedan wòch nan kwout la tè a lage pa yon pouse toudenkou.
Yon ti paradoks jeyografik
Tranbleman tè Wenchuan te detwi yon vyadik sou gran wout Dujianyan-Wenchuan. Sa vle di ke chemen pou ekip sekou yo te bloke tou. Tranbleman tè a te mezire 5 fwa sou echèl Richter a, e pandan mwa a te gen de replik de mayitid 8 ou plis ke dis magnitudes. Fòs lage pa tranbleman tè a te tèlman gwo ke li te lakòz eripsyon nan sis vòlkan ki egziste deja e menm kreye twa nouvo. Tsunami yo ki te koze pa tranbleman tè a baleye Oseyan Pasifik la nan yon vitès nan 850 km pou chak èdtan, ki afekte kote aleka soti nan Hawaii ak Japon.
Fig. Senti sismik pasifik.
Pi gwo pati nan senti sa a se Lès la. Li kòmanse nan Kamchatka, tan nan Zile Aleutian yo ak nan zòn lwès zòn kotyè nan Amerik di Nò ak nan Sid tou dwat nan bouk Zantiy Sid yo.
Tranbleman tè Wenchuan te yon konsantre fon, karakterize pa fòs destriktif trè fò. Kòm foto a montre, menm tanp yo sou mòn lan. Dutuan soti nan Mianyang tonbe. Dezyèm gwo rejyon sismik la se senti Medikal-Himalayan sismik. Azores yo nan Oseyan Atlantik la se ekstrèm lwès li yo, ki soti nan kote li kouri ansanm Range Atlantik la, bò lanmè Mediterane a, tout wout la nan Myanma, ak Lè sa a, nan sid la, konekte ak Ring nan dife nan Endonezi.
Senti Mediterane-Himalayen sismik gen ladan plizyè gwo chenn mòn: soti nan lwès sou bò solèy leve, li reklamasyon yo alp yo ak Balkan an Peninsula epi ki pwolonje soti nan nò ale nan sid, nan tèt yo apik nan pwovens Lazi minè ak Iran, ak finalman Himalaya yo, mòn lan pi gwo. yon etalaj. Mòn segondè yo nan senti sismik sa a yo jèn - an reyalite, yo se pi piti nan mond lan. Li te isit la ke gwo tranblemanntè a nan antikite ki te fèt, ki nou konnen sou soti nan dosye ansyen.
Branch lès la se enprevizib ak mal konprann. Li se plen ak Torsion byen file ak trese.
Pati Nò a nan senti a se pi sismikman aktif, ki se toujou ap te santi pa moun ki rete nan California, osi byen ke Santral ak Amerik di Sid.
Pati lwès la nan senti a meridional soti nan Kamchatka, detire nan Japon ak pi lwen.
Zòn sismik sa yo gen yon sèl bagay an komen - topografi trè tranble. Chenn montay yo tou jeyolojikman jèn, ak de faktè sa yo se baz poukisa estrikti nan kò a prensipal nan senti a sismik se kapab nan mouvman sa yo fò.
Tranblemanntè yo se rezilta mouvman plak tektonik yo, epi limit ant plak yo se kote gwo tranblemanntè rive. Fwontyè ki genyen ant plak yo Eurasian ak Ostralyen nan lwès la, plak Ameriken an nan lès la ak plak la Antatik nan sid la fòme Ring nan dife. Senti Mediterane-Himalayen sismik se fwontyè ant plak Eurasyen, Afriken ak Ostralyen.
Tranblemanntè yo ki pi pwisan nan 20-21 syèk
Depi Ring Pasifik nan Ponpye kont pou jiska 80% nan tout tranblemanntè, kataklism prensipal yo an tèm de pouvwa ak destriksyon ki te fèt nan rejyon sa a. Premye a tout, sa li vo mansyone Japon, ki te repete vin viktim nan nan tranblemanntè grav. Pi destriktif a, menm si pa pi fò a nan grandè nan vibrasyon li yo, te tranbleman tè a 1923, ki te rele tranbleman tè a Great Kanto. Dapre estimasyon divès kalite, pandan ak apre konsekans yo nan dezas sa a 174 mil moun te mouri, yon lòt 545 mil pa yo te jwenn, kantite total viktim estime a 4 milyon moun. Tranbleman tè a ki pi pwisan Japonè (avèk magnitid de 9.0 a 9.1) te pi popilè katastwòf 2011 la, lè yon tsunami pwisan ki te koze pa chòk anba dlo sou kòt Japon an te koze destriksyon nan vil kotyè yo, ak yon dife nan konplèks petokimik nan Sendai ak yon aksidan sou Fokushima-1 NPP koze domaj menmen tou de nan ekonomi peyi a ak ekoloji a nan lemonn antye.
Pi fò a Nan tout tranblemanntè ki dokimante yo, tranbleman tè Gran Chilyen an avèk yon grandè ki rive jiska 9.5, ki te fèt nan lane 1960, konsidere kòm (si ou gade nan kat la, li vin klè ke li te rive tou nan zòn nan Sisik Pasifik la). Dezas la ki te reklame pi gwo kantite nan lavi nan 21yèm syèk la te tranbleman tè Oseyan Endyen an 2004, lè tsunami a pwisan ki te konsekans li reklame prèske 300 mil moun ki soti nan prèske 20 peyi yo. Sou kat jeyografik la, zòn tranbleman an refere a pwent lwès la nan Pasifik la Ring.
Nan senti sismik Mediterane-Trans-Azyatik la, anpil tranblemanntè gwo ak devaste te fèt tou. Youn nan sa yo se tranbleman tè 1976 la nan Tangshan, lè sèlman dapre done ofisyèl ki soti nan PRC a 242,419 moun ki te mouri, men dapre kèk rapò kantite viktim yo depase 655,000, sa ki fè tranbleman tè sa a youn nan mortèl yo nan istwa imen.